دمانس یا زوال عقل

اختلالات خفیف شناختی مانند ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت در هنگام پیری امری طبیعی است. این اختلالات شناختی بیش از آنکه زوال عقل به‌حساب بیایند، نوعی اختلال شناختی مرتبط با افزایش سن به‌شمار می‌روند، زیرا باعث بروز مشکلات چشمگیری نمی‌شوند.

زوال عقل برای توصیف دو یا چند علامت بسیار شدید که فعالیت‌های روزمره‌ی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، به‌کار می‌رود. براساس تجزیه و تحلیل آمار جدید در سال ۲۰۱۰، ۴٫۷ میلیون نفر از افراد بالای ۶۵ سال در آمریکا، به بیماری آلزایمر مبتلا هستند. براساس ارزیابی انجمن آلزایمر:

کمی بیش از یک‌دهم افرادی که بالای ۶۵ سال سن دارند، از آلزایمر رنج می‌برند؛

بیش از یک‌سوم افراد بالای ۸۵ سال به آلزایمر مبتلا هستند؛

انواع مختلف زوال عقل

بسته به این که کدام ناحیه از مغز تحت تاثیر قرار می‌گیرد می‌توان زوال عقل را به دو گروه مختلف تقسیم‌بندی کرد:

 زوال عقل قشری (Cortical)

این نوع زوال به دلیل بروز مشکلات و آسیب‌هایی در ناحیه‌ی بیرونی مغز رخ می‌دهد. این ناحیه نقش مهمی در حافظه و زبان بازی می‌کند. افراد مبتلا به این نوع دمانس معمولا به شدت حافظه‌ی خود را از دست می‌دهند، نمی‌توانند چیزها را به یاد آورند و از درک زبان نیز عاجز هستند.

 
زوال عقل زیر قشری (subcortical)

به علت بروز مشکلات در لایه‌های درونی‌تر مغز اتفاق می‌افتد. افراد مبتلا به این نوع دمانس تمایل به تغییر سرعت در فکر کردن و شروع فعالیت‌ها دارند. معمولا افرادی که به این نوع از اختلال دچار هستند مبتلا به فراموشی و یا مشکلات زبانی نمی‌شوند. بیماری‌هایی همچون پارکینسون، هانتینگتون و اچ آی وی می‌توانند در این دسته از دمانس قرار گیرند.

علائم زوال عقل

علائم زوال عقل، بسته به علت آن متفاوت است ولی علائم و نشانه‌های رایج آن عبارتند از:

تغییرات شناختی

از دست دادن حافظه، که معمولا همسر فرد یا شخص دیگری متوجه آن می‌شود

مشکل در برقراری ارتباط یا یافتن واژه‌های مناسب

مشکل در توانایی‌های بصری و فضایی، برای مثال گم کردن راه خود در زمان رانندگی

مشکل در استدلال و حل مسئله

مشکل در انجام وظایف پیچیده

مشکل در برنامه‎‌ریزی و سازمان‌دهی

مشکل در هماهنگی و عملکردهای حرکتی

گیجی و عدم تمرکز

تغییرات روانشناختی

تغییرات شخصیتی

افسردگی

اضطراب

رفتار نامناسب

پارانویا (بدگمانی)

آشفتگی و تشویش

توهم

علل بروز زوال عقل

شایع‌ترین علل به وجود آمدن دمانس عبارتند از :

 بیماری‌های تخریب‌کننده‌ی نوروبیولوژیکی

این شامل بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون، بیماری هانتینگتون و برخی از انواع مربوط به سفت شدن بافت‌ها می‌شود. این بیماری‌ها معمولا با گذر زمان بدتر و بدتر می‌شوند.
 
اختلالات عروقی

این‌ها معمولا اختلالاتی هستند که گردش خون در مغز شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

آسیب‌های مغزی ناشی از تصادفات، صقوط، صدمه و غیره.

عفونت سیستم عصبی مرکزی، شامل مننژیت، HIV ، بیماری کروتزفلد جاکوب و غیره.

مصرف طولانی مدت الکل و مواد مخدر.