نقشه مغزی(QEEG)
بسیاری از افراد فرق بین نوار مغز و نقشه مغزی را نمی دانند. بهتر است بدانید نقشه مغزی که به آن الکتروانسفالوگرافی کمی QEEG نیز می گویند. شیوه پیشرفته شده ای از نوار مغزی می باشد. که از طریق الکترود های ضبط شده توسط رایانه پردازش می شود. اطلاعات ثبت شده معمولا به واسطه الگوریتم های مختلفی پردازش می شوند تا به صورت آماری تجزیه و تحلیل شوند.
این گونه از اطلاعات پردازش شده توسط دستگاه های کامپیوتر به تصاویری رنگی تبدیل می شوند که به آن ها نقشه مغزی می گویند. نقشه مغزی یکی از ابزار های بسیار خوب می باشد. که پزشکان از طریق آن می توانند به تشخیص درست تر دست یابند. این نوع از آزمایش تنها در کلینیک مغز و اعصاب بسیار پیشرفته انجام می شود چون نیاز به تجهیزات بسیار پیشرفته ای دارد.
قبل از هر چیزی بهتر است بدانید هزینه نقشه مغزی معمولا توسط وزارت بهداشت تعیین می شود. اما در واقع هزینه اصلی این کار بستگی به نوع نقشه برداری و زمان مورد نیاز برای انجام آن دارد.
به طور کلی هزینه نهایی چنین کاری زیاد نیست و همه افراد از هر قشری از جامعه توان پرداخت هزینه این کار را دارند. معمولا تنها زمانی ممکن است هزینه نقشه برداری مغزی افزایش پیدا کند. که بر روی بیمار نوع سوم آن یعنی نقشه برداری در حین فعالیت انجام شود. علت این امر این است که این نوع از آزمایش نیاز به صرف زمان بیشتری دارد. هنگام درمان بیماری های مغز و اعصاب انتخاب چنین آزمایشی برای تشخیص درست بهترین مورد می باشد.
چون هزینه این آزمایش زیاد نیست، مدت زمان انجام آن نیز بسیار کوتاه است و می تواند بهترین دوره درمان را نیز به شما معرفی کند. اما اگر میخواهید چنین آزمایشی انجام دهید و دوست دارید از قیمت دقیق آن آگاهی پیدا کنید بهتر است به یک کلینیک تخصصی مراجعه کنید تا بعد از برآورد هزینه مبلغ دقیق را در اختیار شما قرار دهند.
امواج مغزی امواج الکتریکی با فرکانس های خاص هستند و از کار و فعالیت سلول های عصبی در مغز یا نورون ها ناشی می شوند. در واقع امواج مغزی بیانگر افکار، احساسات و واکنش های ما هستند. امواج مغزی با استفاده از گروهی از حسگرها یعنی الکترودها که روی سر قرار می گیرند ثبت می شوند.
عملکرد این سنسورها گرفتن سیگنال های الکتریکی پخش شده در سطح سر، ثبت این سیگنال ها، پردازش آنها و نمایش آنها است. فرآیند گرفتن و ضبط سیگنال ها می تواند در سطح سر انجام شود، اما به دلیل تداخل قابل توجهی که برای سیگنال ها ایجاد می شود، فرآیندی دشوار و پیچیده خواهد بود. روش دوم ثبت امواج مغزی، قرار دادن الکترودها به طور مستقیم بر روی قشر مغز طبق یک روش جراحی است معمولا این روش نتیجه بهتر و دقیق تری در اختیار پزشکان قرار میدهد.
امواج مغزی با توجه به فعالیت ذهنی که فرد انجام می دهد و با توجه به احساساتی که احساس می کند متفاوت خواهند بود. هنگامی که احساس خستگی و آرامش می کنیم، امواج مغزی با فرکانس پایین غالب هستند. در حالی که امواج مغزی با فرکانس بالا زمانی که در حالت تمرکز بالا و فعالیت شدید قرار داریم، پخش می شوند.
فرکانس امواج مغزی بر حسب هرتز یا سیکل در ثانیه (CPS) اندازه گیری می شود. در زیر طبقه بندی امواج مغزی بر اساس باندهای فرکانسی که به آن تعلق دارند آورده شده است.
امواج دلتا از نظر سرعت انتشار کندترین امواج مغزی هستند و فرکانس بسیار پایینی دارند. این امواج در حالت هایی که با فعالیت ذهنی عمیق مشخص می شوند. مانند حالت مراقبه آرام یا خواب عمیق ایجاد می شوند.
در بیشتر اوقات، امواج تتا در هنگام خواب ظاهر می شوند و گاهی اوقات ممکن است در موارد مدیتیشن طولانی و عمیق ظاهر شوند. امواج تتا به مسیر ما برای دستیابی به خاطرات و اطلاعات ذخیره شده در مغز تشبیه می شوند.
همچنین امواج تتا مسئول حذف حواس ما از تمرکز بر محیط اطراف و تمرکز بر سیگنال هایی هستند که در مغز تولید می شوند. امواج تتا مسئول رویاها نیز هستند، زیرا امواج تتا تصاویر، صحنه های واضح، اطلاعات و دانش هایی را تولید می کنند که به ادراک آگاهانه مستقیمی که ما از حواس شنوایی، بینایی، بویایی و غیره دریافت می کنیم، مرتبط نیستند.
امواج آلفا در حین فعالیت های ذهنی مربوط به ادراک آگاهانه ظاهر می شوند، اما نشان دهنده فعالیت های ذهنی آرام هستند. امواج آلفا نشان دهنده وضعیت آرام مغز می باشند و منظور آنها این است که مغز از آنچه در اطراف خود است آگاه است، اما فعال نیست.
می توانیم آن را به حالت Standby یک کامپیوتر تشبیه کنیم. چون در این حالت کامپیوتر هیچ عملی را انجام نمی دهد که به قابلیت های پردازنده نیاز داشته باشد، اما کامپیوتر آماده دریافت هرگونه سیگنال یا هشدار است.
امواج بتا تا حد زیادی زمانی پدیدار می شوند که مغز در حالت هوشیاری و آگاهی قرار دارد و همچنین وظایف مختلفی را انجام می دهند که همگی مربوط به ادراک آگاهانه ناشی از حواس است.
امواج بتا حالت فعالیت مغز را نشان می دهند و هنگامی که در مغز پخش می شوند. به این معنی است که ما عملکرد های مختلفی مانند فکر کردن، حل مشکلات، نگاه کردن، گوش دادن و دریافت هشدارهای مختلف را انجام می دهیم.
امواج بتا به نوبه خود به سه باند دیگر تقسیم می شوند. امواج کم بتا 1، امواجی هستند. که باند فرکانسی 12 تا 15 هرتز را پوشش می دهند. و نشان دهنده پایین ترین حالت هوشیاری و آگاهی شناختی مغز هستند.
امواج بتا 2، امواجی هستند که باند فرکانسی 15 تا 22 هرتز را پوشش می دهند. و نشان دهنده تمرکز فزاینده فعالیت ذهنی مغز هستند. امواج بتا 3 بالا،امواجی هستند که باند فرکانسی 22 تا 39 هرتز را پوشش می دهند. این امواج نشان دهنده افکار پیچیده، یادگیری تجربیات جدید و حالت های هیجان مغز هستند.
امواج گاما سریعترین امواج مغزی و بالاترین فرکانس هستند. امواج گاما حالت های تمرکز ذهنی شدید و تفکر متمرکز سازمان یافته را نشان می دهند. همچنین نشان دهنده واکنش چندین ناحیه مغز برای کمک به یک فرآیند فکر متمرکز هستند.
پیش از این، امواج گاما به عنوان فعالیت اضافی مغز در نظر گرفته می شد که معنایی نداشت، اما تحقیقات نشان داده است که آنها در واقع بالاترین سطح فعالیت مغز را نشان می دهند. یکی از معما های مربوط به امواج گاما این است که فرکانس آنها بالاتر از فرکانس انتقال سیگنال ها از طریق خود نورون هاست. و نحوه تولید امواج مغزی گاما همچنان یکی از معما های مهم در حوزه علوم اعصاب به حساب می آید.
معمولا پزشک قبل از انجام چنین آزمایشی ابتدا تمام نکات بیان شده در بالا را به افراد گوشزد می کند. هنگامی که افراد این نکات را به خوبی رعایت کردند پزشک از بیمار می خواهد تا بر روی تخت دراز بکشد.
سپس یک سری از الکترود های مخصوص را به سر او وصل می کند. تا این گونه از الکترود ها امواج را به خوبی از مغز دریافت کنند. و آنها را به دستگاه ارسال کنند. معمولا اطلاعات ارسال شده به دستگاه از طریق یک عملیات مخصوص به اعداد تبدیل می شوند. و در نهایت آزمایش آماده می شود. بعد از آماده سازی آزمایش پزشک به خوبی آزمایش را بررسی می کند. و نتیجه نهایی را در اختیار شما قرار می دهد.
قبل از انجام نقشه مغزی افراد باید به یک سری از نکات به خوبی توجه کنند. اگر دوست دارید با این نکات آشنا شوید می توانید به خوبی موارد زیر را مطالعه کنید.
QEEG یک جزء بسیار ارزشمند از یک معاینه جامع است. این آزمایش به درک فعالیت الکتریکی قشر مغز کمک می کند و می تواند نشان دهد که فعالیت در مغز خیلی زیاد است یا خیلی کم. QEEG می تواند از بسیاری جهات مفید باشد، از جمله:
QEEG نشان می دهد که چگونه می توانید الگوهای امواج مغزی خود را بهبود بخشید. پیش بینی نحوه واکنش شما به داروها، مانند واکنش شما به داروهای ضد افسردگی را نیز تشخیص میدهد.
به عنوان مثال، تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال TMS برای تقویت مغز شما. زمانی که qEEG با اسکن مغزی SPECT ترکیب شود، اطلاعات بیشتری در مورد عملکرد مغز شما ارائه می دهد. و می تواند برای ارائه اطلاعات پایه و همچنین پیگیری پیشرفت درمان استفاده شود.
می توانید از اطلاعات به دست آمده از qEEG را به عنوان راهنما برای تعیین موثرترین راه حل ها برای کمک به تغییر مغز و بهبود حافظه، افزایش تمرکز و توجه، کاهش افسردگی، به حداقل رساندن اضطراب و بهبود عملکرد کلی استفاده کنید.
بهتر است بدانید روش های بسیار زیادی برای تصویر برداری از مغز وجود دارند که در بین آنها نقشه مغزی می تواند دقیق ترین اطلاعات را در اختیار پزشکان قرار دهد. زیرا این روش می تواند به خوبی نحوه عملکرد مغز را نمایش دهد. به همین خاطر بسیاری از پزشکان برای تشخیص درست و پیدا کردن بهترین روش درمان از چنین روشی استفاده میکنند. از اطلاعاتی که از طریق نقشه مغزی به دست می آید در بیشتر مواقع برای درمان بیماری های مانند تقویت حافظه، بهبود تمرکز و کاهش افسردگی استفاده می شود. همچنین ما در اینجا بعضی دیگر از کاربرد های این نقشه را در اینجا بیان کرده ایم.
بعد از انجام چنین آزمایشی نیاز نیست نکات زیادی را رعایت کنید. چون در این نوع از آزمایش هیچ گونه تزریقی صورت نمی گیرد. که نیاز به مراقبت های بعد از آن باشد . به همین خاطر تنها کاری که افراد باید انجام دهند پاک کردن سر و پیشانی خود از هرگونه ژل می باشد.
هر گاه در نقشه مغزی فردی نشان از کم کاری و یا پرکاری باشد نشان دهنده این است که او اضطراب دارد. به عنوان مثال اگر میزان امواج دلتای مغز یک فرد زیاد باشد او نمی تواند به خوبی تفکر کند.
همچنین در صورتیکه میزان امواج دلتا از حد معمولی کمتر باشد از احیای مغز جلوگیری می شود و فرد نمی تواند به خوبی بخوابد. در رابطه با چگونگی تشخیص اضطراب بااستفاده از نقشه مغزی بهتر است به نکته های بیان شده در پایین توجه داشته باشید.
در واقع پزشکان بعداز مشاهده میزان فعالیت امواج بیان شده در بالا که در نقشه مغزی نمایش داده می شوند. می توانند تشخیص دهند که یک فرد مضطرب است یا نه.
اگر پزشک برای شما نقشه مغزی تجویز کرده است نیاز نیست نگران باشید. چون این آزمایش کاملا بدون درد است. نقشه مغزی عوارض زیادی ندارد و تنها ایرادات آن را ما به طور خلاصه برای شما بیان کرده ایم.
یکی از عوارض این آزمایش که برای افراد زیادی نیز انتقال نمی افتد ریختن مو می باشد. در بعضی از موارد مشاهده شده است. که موی سر افراد بعد از انجام این آزمایش ریخته شده است.
این آزمایش زمان زیادی طول نمی کشد و فشار زیادی نیز به افراد هنگام انجام آن وارد نمی شود. اما در بیشتر مواقع افراد بعد از انجام آن دچار خستگی میشوند.
یکی دیگر از عوارض نقشه مغزی این است که افراد بعد از انجام آن احساس سنگینی سر می کنند.
بسیاری از افراد هنگامی که چنین آزمایشی را انجام میدهند بعداز آن از سوزن شدن لب خود شکایت می کنند. اگر شما نیز با چنین موردی مواجه شدید بهتر است بدانید که این مورد نیز یکی از عوارض انجام چنین آزمایشی می باشد.
چون این آزمایش با عصب افراد ارتباط دارد معمولا بعداز انجام آن ممکن است افراد در ناحیه انگشتان دست خود احساس سوزن شدن بکنند.
همانگونه که میدانید برای انجام این آزمایش ها الکترود هایی به بدن افراد وصل می شود. معمولا بعد از اتمام نقشه مغزی همیشه افراد در ناحیه ای که الکترود ها به آن وصل شده اند احساس خارش دارند.
یکی از جدی ترین اختلالاتی که میتواند زندگی افراد را به چالش بکشد. و تاحد زیادی بر روی کیفیت آن تاثیر بگذارد اختلال دو قطبی است. بسیاری از افراد فکر می کنند فردی که به اختلال دو قطبی مبتلا شده است دو شخصیت مجرا دارد.
اما به هیچ وجه چنین موردی درست نمی باشد. چون اینگونه از افراد تنها بسیار زود خلق و خوی آنان تغییر می کند. به عنوان مثال هر فردی که به این مورد مبتلا می شود در یک مدت زمان بسیار کم ممکن است از یک فرد خوشحال و سرزنده به یک فرد بسیار ناراحت و افسرده تبدیل شود.
همین امر موجب می شود بر زندگی و روحیه چنین افرادی تاثیرات منفی زیادی گذاشته شود. البته خوشبختانه امروزه روش های بسیاری وجود دارند که با استفاده از آنها می توان چنین بیماری را درمان کرد.
یکی از بهترین راه هایی که می تواند خیلی زود باعث شود چنین بیماری در افراد تشخیص داده شود استفاده از نقشه مغزی می باشد. چون به واسطه این نقشه پزشکان می توانند از تمام حالات افراد با خبر شوند.