❤️تپش قلب ناگهانی؛ از استرس تا بیماریهای قلبی (راهنمای کامل)

تپش قلب یکی از نشانه هایی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می کنند و معمولاً باعث نگرانی می شود زیرا حس می کنیم قلب با سرعت یا شدت بیشتری از حالت عادی می تپد. این حالت می تواند در نتیجه ی عوامل گوناگونی مانند استرس، اضطراب، فعالیت بدنی شدید، مصرف بیش از حد کافئین، کم خوابی یا حتی برخی بیماری های قلبی و هورمونی رخ دهد.

اما علت تپش قلب چیست؟ در واقع پاسخ به این پرسش به بررسی دقیق وضعیت جسمی و روحی فرد بستگی دارد، زیرا در برخی مواقع تپش قلب کاملاً طبیعی و گذراست در حالی که در شرایط دیگر می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی تر مانند اختلالات ریتم قلب، پرکاری تیروئید یا کم خونی باشد. بنابراین آگاهی از عوامل مؤثر و توجه به دفعات و شدت تپش قلب نقش مهمی در تشخیص و درمان به موقع آن دارد.برای درمان نارسایی قلبی می توانید به بهترین فوق تخصص نارسایی قلب در تهران جلفا مراجعه کنید.

علت های تپش قلب کدام اند؟

تپش قلب حالتی است که در آن فرد احساس می کند ضربان قلبش تند تر، قوی تر یا نامنظم تر از حد معمول می زند. این وضعیت ممکن است ناگهانی ایجاد شود و با احساس لرزش یا کوبش در سینه، گلو یا حتی شکم همراه باشد.

در بسیاری از موارد تپش قلب بی خطر است و به دلیل واکنش بدن به عوامل موقتی ایجاد می شود، اما گاهی اوقات می تواند نشانه ای از یک مشکل زمینه ای در قلب یا سایر اندام های حیاتی باشد. شناخت دقیق علت های تپش قلب به افراد کمک می کند تا بتوانند رفتار و سبک زندگی خود را تنظیم کرده و در صورت نیاز به موقع به پزشک مراجعه کنند. در ادامه به مهم ترین علت های تپش قلب پرداخته می شود که هرکدام به تنهایی می توانند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد قلب داشته باشند.

استرس و اضطراب

یکی از شایع ترین علت های تپش قلب اضطراب و فشارهای روانی است. زمانی که بدن در حالت استرس قرار می گیرد هورمون هایی مانند آدرنالین و کورتیزول در خون افزایش می یابند و این موضوع موجب می شود قلب سریع تر و محکم تر بتپد.

فرد ممکن است در هنگام عصبانیت، نگرانی یا ترس احساس کند ضربان قلبش بالا رفته است. در این حالت تپش قلب معمولاً با علائمی مانند عرق کردن کف دست، لرزش بدن، تنگی نفس یا حتی احساس گرگرفتگی همراه می شود. تداوم استرس می تواند به سیستم عصبی و قلب آسیب بزند و باعث شود حتی در زمان استراحت هم فرد احساس تپش قلب داشته باشد. تمرین های آرام سازی، تنفس عمیق، مدیتیشن و خواب کافی می توانند به کاهش این نوع تپش قلب کمک کنند.

مصرف زیاد کافئین و مواد محرک

نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای پررنگ، نوشابه های انرژی زا و برخی داروهای لاغری حاوی کافئین یا سایر مواد محرک هستند که می توانند ضربان قلب را افزایش دهند. مصرف زیاد این مواد باعث تحریک مستقیم سیستم عصبی مرکزی و افزایش ترشح آدرنالین می شود.

در نتیجه فرد دچار تپش قلب، لرزش، بی قراری یا حتی اضطراب ناگهانی می گردد. در برخی افراد حتی مقادیر کمی از کافئین می تواند چنین واکنشی ایجاد کند به ویژه اگر بدن به آن حساس باشد یا فرد دچار کم خوابی و خستگی باشد. قطع یا کاهش تدریجی مصرف نوشیدنی های محرک، جایگزین کردن آنها با آب یا دمنوش های آرام بخش مانند بابونه و پرهیز از مصرف هم زمان چند ماده محرک از راه های کنترل این علت هستند.

فعالیت بدنی شدید

ورزش یا کار سنگین بدنی نیز از دیگر علت های طبیعی تپش قلب است. هنگامی که بدن به اکسیژن بیشتری نیاز دارد قلب مجبور است با شدت بیشتری خون را پمپاژ کند تا نیاز عضلات را برطرف نماید. این وضعیت معمولاً در حین دویدن، بالا رفتن از پله ها یا انجام تمرینات فشرده رخ می دهد.

البته در برخی افراد که دچار مشکلات قلبی یا کمبود آب بدن هستند، این افزایش ضربان ممکن است بیش از حد طبیعی باشد و احساس تپش آزار دهنده ایجاد کند. استراحت کافی بعد از ورزش، گرم و سرد کردن بدن، مصرف آب کافی و پرهیز از تمرین در محیط های گرم از جمله راه کارهای موثر برای پیشگیری از تپش قلب ناشی از فعالیت فیزیکی است.

تغییرات هورمونی

تغییرات در سطح هورمون ها به ویژه در زنان می تواند عامل مهمی در بروز تپش قلب باشد. دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی زمان هایی هستند که هورمون های استروژن و پروژسترون دچار نوسان می شوند و این تغییرات می توانند بر عملکرد قلب تأثیر بگذارند.

در دوران بارداری افزایش حجم خون و فعالیت بیشتر بدن برای تغذیه جنین باعث افزایش ضربان قلب می شود. همچنین در دوران یائسگی کاهش سطح استروژن ممکن است منجر به تپش قلب های ناگهانی و احساس گرگرفتگی شود. این نوع تپش ها معمولاً موقتی اند و با تنظیم هورمون ها یا مصرف مکمل های توصیه شده توسط پزشک برطرف می شوند.

مشکلات تیروئید

غده تیروئید نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد. زمانی که این غده بیش از حد فعال باشد (پرکاری تیروئید) سطح هورمون تیروکسین در خون افزایش می یابد و این موضوع باعث بالا رفتن ضربان قلب و احساس تپش می شود. فرد ممکن است در کنار تپش قلب علائمی مانند کاهش وزن ناگهانی، عصبانیت، بی خوابی یا لرزش دست ها را نیز تجربه کند.

در مقابل کم کاری تیروئید نیز ممکن است باعث کندی ضربان قلب و خستگی مفرط شود. بررسی عملکرد تیروئید از طریق آزمایش خون یکی از روش های اصلی تشخیص علت تپش قلب است و در صورت درمان صحیح این علائم معمولاً به طور کامل برطرف می شوند.

کم خونی

کم خونی یکی از علت های فیزیولوژیکی تپش قلب است که به دلیل کاهش تعداد گلبول های قرمز یا سطح هموگلوبین در خون ایجاد می شود. در این شرایط اکسیژن کافی به اندام ها نمی رسد و قلب مجبور می شود سریع تر کار کند تا کمبود اکسیژن را جبران کند. این امر منجر به تپش قلب، احساس ضعف، سرگیجه، سردی دست وپا و رنگ پرید گی می شود.

کم خونی معمولاً ناشی از کمبود آهن، ویتامین B12 یا اسید فولیک است. درمان آن شامل مصرف مکمل های تجویز شده، تغذیه مناسب و کنترل بیماری های زمینه ای مانند خون ریزی های داخلی است.

بیماری های قلبی

در برخی موارد تپش قلب می تواند نشانه ای از مشکلات جدی قلبی مانند آریتمی، نارسایی قلب یا بیماری های دریچه ای باشد. در این حالت قلب یا به صورت نامنظم می تپد یا نمی تواند خون را به طور مؤثر پمپاژ کند. فرد ممکن است علاوه بر تپش قلب دچار تنگی نفس، درد در قفسه سینه، سرگیجه یا بی حالی ناگهانی شود. این نوع تپش ها نباید نادیده گرفته شوند و نیاز به بررسی فوری توسط متخصص قلب دارند. نوار قلب (ECG) و اکوکاردیوگرافی از جمله روش های تشخیصی برای تعیین نوع اختلال هستند.

داروها و مواد شیمیایی

برخی داروها مانند داروهای ضد احتقان، داروهای آسم، داروهای تیروئید و حتی قرص های ضد افسرد گی می توانند باعث افزایش ضربان قلب شوند. علاوه بر این مصرف الکل، نیکوتین یا مواد مخدر نیز ممکن است باعث تحریک قلب و بروز تپش شود. ترکیب هم زمان چند دارو یا مصرف بیش از حد داروی خاص نیز از دیگر عوامل خطر است. در این موارد مشورت با پزشک و بررسی دقیق دوز داروها ضروری است تا از تداخل یا اثرات جانبی آن جلوگیری شود.

کم آبی و کاهش الکترولیت ها

بدن برای عملکرد صحیح قلب به تعادل مایعات و الکترولیت ها مانند پتاسیم، منیزیم و سدیم نیاز دارد. وقتی فرد به دلیل تعریق زیاد، اسهال یا مصرف کم آب دچار کم آبی شود این تعادل به هم می خورد و در نتیجه قلب دچار تپش یا ضربان نامنظم می شود.

احساس ضعف، بی حالی و گرفتگی عضلات نیز از علائم این وضعیت هستند. نوشیدن آب کافی، مصرف میوه ها و سبزیجات تازه و در صورت لزوم محلول های الکترولیتی می تواند از بروز چنین تپش هایی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

تپش قلب گاهی نتیجه ی خستگی، هیجان یا حتی مصرف زیاد قهوه است و در این موارد معمولاً جای نگرانی وجود ندارد. اما برخی موقعیت ها در زندگی، شرایط جسمی خاص یا تغییرات رفتاری می توانند نشانه ی آن باشند که باید این موضوع را جدی تر گرفت و با پزشک مشورت کرد.

مراجعه به پزشک در زمان مناسب نه تنها مانع از بروز مشکلات جدی تر می شود بلکه می تواند به تشخیص زود هنگام بیماری ها و اصلاح سبک زندگی کمک کند. در ادامه موقعیت ها و زمان هایی را بررسی می کنیم که در آن ها بهتر است بی درنگ به پزشک مراجعه شود حتی اگر تپش قلب موقتی یا خفیف به نظر برسد.

زمانی که الگوی خواب و استراحت تغییر کرده است

اگر در هفته های اخیر خواب شما کاهش یافته یا کیفیت آن پایین آمده و در همین دوره دچار تپش قلب شده اید باید به پزشک مراجعه کنید. بی خوابی یا خواب نا آرام می تواند سیستم عصبی را تحریک کرده و ریتم طبیعی ضربان قلب را مختل کند.

گاهی کمبود خواب باعث افزایش ترشح هورمون های استرس مانند کورتیزول می شود که به تداوم تپش قلب منجر می گردد. پزشک با بررسی میزان استراحت، سطح استرس و وضعیت جسمی شما می تواند تشخیص دهد که آیا نیاز به درمان دارویی یا تغییر در سبک زندگی وجود دارد یا خیر. نادیده گرفتن تپش قلب ناشی از بی خوابی ممکن است در آینده به خستگی مزمن یا مشکلات قلبی تبدیل شود.

زمانی که سبک تغذیه به طور ناگهانی تغییر کرده است

گاهی تغییر رژیم غذایی مانند شروع رژیم های لاغری سخت، حذف وعده های غذایی یا مصرف زیاد مکمل ها می تواند باعث بروز تپش قلب شود. کاهش ناگهانی قند خون، کمبود مواد معدنی مثل پتاسیم و منیزیم یا مصرف بیش از حد نوشیدنی های انرژی زا از دلایل مهم این حالت هستند.

اگر بعد از تغییر عادت غذایی دچار تپش قلب شدید باید به پزشک مراجعه کنید تا از نظر کمبود مواد ضروری و عملکرد متابولیسم بدن بررسی شوید. پزشک ممکن است آزمایش خون، بررسی الکترولیت ها و تنظیم برنامه غذایی مناسب را پیشنهاد دهد تا قلب عملکرد طبیعی خود را حفظ کند.

زمانی که فشار کاری یا روحی به تازگی افزایش یافته است

افزایش حجم کار، استرس شغلی یا مشکلات خانواد گی می توانند بدن را وارد حالتی از تنش مزمن کنند. حتی اگر فرد احساس کند از عهده استرس برمی آید بدن با ترشح بیش از حد آدرنالین واکنش نشان می دهد و این هورمون مستقیماً بر سرعت ضربان قلب اثر می گذارد.

در چنین شرایطی مراجعه به پزشک ضروری است تا با بررسی فشار خون، هورمون های استرس و وضعیت سیستم عصبی راه کارهایی برای کنترل اضطراب ارائه دهد. بی توجهی به این نوع تپش قلب می تواند زمینه ساز فشار خون بالا، اضطراب مزمن و حتی اختلالات خواب شود.

زمانی که دچار کاهش وزن یا افزایش وزن غیرمنتظره شده اید

تغییر ناگهانی وزن بدن چه کاهش و چه افزایش می تواند نشانه ای از تغییرات متابولیکی و هورمونی باشد که مستقیماً بر عملکرد قلب تاثیر می گذارند. اگر در کنار تغییر وزن، تپش قلب را تجربه می کنید مراجعه به پزشک ضروری است تا از نظر تیروئید، قند خون، چربی و وضعیت تغذیه بررسی شوید. تغییرات وزن می تواند باعث فشار بیش از حد بر قلب شده و در بلند مدت مشکلات قلبی ایجاد کند. پزشک با تشخیص دقیق علت رژیم غذایی و برنامه درمانی مناسب را تنظیم می کند.

درمان تپش قلب

درمان بستگی به علت آن دارد

اگر علت غیرقلبی باشد:

کاهش استرس و اضطراب

محدود کردن مصرف کافئین

خواب کافی و منظم

ترک سیگار و الکل

نوشیدن آب کافی و تغذیه سالم

اگر علت قلبی یا هورمونی باشد:

داروهای ضدآریتمی یا کنترل ضربان قلب (با تجویز پزشک)

کنترل تیروئید پرکار

درمان بیماری های دریچه ای یا کرونری در صورت وجود

پیشگیری از تپش قلب

با رعایت چند عادت ساده می توان از بروز یا تشدید تپش قلب جلوگیری کرد:

انجام تمرینات تنفسی و مدیتیشن برای کاهش اضطراب

ورزش منظم و سبک مثل پیاده روی

پرهیز از مصرف نوشیدنی های انرژی زا

بررسی سالانه سلامت قلب

کنترل قند خون، چربی و فشار خون

جمع بندی

تپش قلب می تواند تحت تأثیر شرایط گوناگون جسمی، محیطی و روحی ایجاد شود و همیشه به یک علت خاص محدود نیست. در بسیاری از موارد تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی، مصرف دارو یا استرس روزمره عامل بروز آن هستند. اما زمانی که این تپش ها در موقعیت های خاص مانند دوران بارداری، تغییر وزن، مصرف داروی جدید یا حضور در ارتفاعات بالا اتفاق می افتند مراجعه به پزشک می تواند از بروز عوارض خطرناک جلوگیری کند.

بررسی تخصصی به پزشک کمک می کند تا بین تپش های طبیعی و آن هایی که نشانه یک اختلال پنهان هستند تفاوت قائل شود. بنابراین بهتر است بدانید که  تیر کشیدن قلب و تپش قلب همیشه به معنی بیماری قلبی نیست اما نادیده گرفتن آن هم خطرناک است. اگر این علائم تکرار می شوند یا با علائم دیگر همراه هستند حتماً باید توسط پزشک متخصص قلب و عروق بررسی شوند تا از بروز خطرات جدی پیشگیری شود.