❤️نحوی انجام آنژیوپلاستی و مراقبت های بعد از آن آشنا شوید!!

در دنیای پزشکی درمان بیماری های قلبی به ویژه انسداد عروق کرونر با پیشرفت های چشمگیری روبه رو شده است و یکی از مهم ترین و رایج ترین روش های درمانی آنژیوپلاستی است. آنژیوپلاستی چیست؟

این روش یک فرایند کم تهاجمی است که با استفاده از یک بالون کوچک انجام می شود و هدف آن باز کردن رگ هایی است که به دلیل رسوبات چربی (پلاک) دچار تنگی یا انسداد شده اند.

پزشک با هدایت یک لوله نازک (کاتتر) از طریق رگ های بدن به محل انسداد در قلب می رسد سپس بالونی را در محل تنگی باد کرده و رگ را باز می کند در بسیاری از موارد نیز برای حفظ باز ماندن رگ یک استنت یا فنر کوچک در آن قرار داده می شود. این روش با درد کمتر نسبت به جراحی قلب باز و دوران نقاهت کوتاه تر جان میلیون ها بیمار را نجات داده و کیفیت زندگی آنان را بهبود بخشیده است.برای درمان می توانید به کلینیک تخصصی قلب تهران مراجعه کنید.

چه زمانی به آنژیوپلاستی نیاز داریم

زمانی که جریان خون در عروق کرونری دچار اختلال می شود قلب نمی تواند اکسیژن و مواد مغذی کافی دریافت کند و همین مسئله زمینه ساز بروز دردهای قلبی، حملات قلبی و اختلال در عملکرد قلب می شود.

در چنین شرایطی پزشکان ممکن است با توجه به علائم بیمار، نتایج آزمایش ها و بررسی های دقیق روش هایی مانند آنژیوپلاستی را پیشنهاد دهند. اما این تصمیم معمولاً زمانی اتخاذ می شود که درمان های دارویی یا تغییر سبک زندگی به تنهایی کافی نباشند. در ادامه به مهم ترین مواردی که بیمار ممکن است به آنژیوپلاستی نیاز داشته باشد می پردازیم.می توانید به بهترین فوق تخصص قلب و عروق در تهران مراجعه کنید.

درد شدید قفسه سینه(آنژین صدری پایدار یا ناپایدار)

یکی از شایع ترین دلایل نیاز به آنژیوپلاستی احساس درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه است که به خصوص هنگام فعالیت بدنی یا استرس تشدید می شود. این درد معمولاً نشانه ای از کاهش جریان خون در عروق کرونری است که ناشی از تنگی یا انسداد جزئی آن هاست.

اگر این علائم با دارو کنترل نشوند یا تشدید پیدا کنند پزشک برای باز کردن رگ های گرفته انجام آنژیوپلاستی را توصیه می کند تا جریان خون به حالت طبیعی بازگردد و خطر بروز حمله قلبی کاهش یابد.

حمله قلبی(سکته قلبی حاد)

در مواقعی که بیمار دچار سکته قلبی می شود به سرعت باید یکی از رگ های کرونری که به طور کامل یا تقریباً کامل مسدود شده است باز شود تا از آسیب دائمی به عضله قلب جلوگیری گردد.

در این شرایط آنژیوپلاستی به عنوان یک اقدام اورژانسی انجام می شود و می تواند نجات بخش باشد. این روش خون رسانی را مجدداً برقرار می کند و شانس زنده ماندن بیمار را افزایش می دهد به همین دلیل در بسیاری از مراکز درمانی مجهز بلافاصله پس از تشخیص حمله قلبی بیمار به اتاق آنژیوپلاستی منتقل می شود.

اختلال در عملکرد قلب یا کاهش شدید جریان خون به عضله قلب

گاهی بیماران علائم واضحی از قبیل درد قفسه سینه ندارند اما در آزمایش های تصویربرداری یا تست های قلبی مشخص می شود. که بخشی از عضله قلب دچار کاهش خون رسانی یا ضعف عملکرد شده است.

در این شرایط حتی بدون بروز سکته یا درد شدید ممکن است نیاز به آنژیوپلاستی برای بهبود عملکرد قلب و پیشگیری از بدتر شدن وضعیت بیمار وجود داشته باشد. با باز کردن رگ گرفته شده عملکرد قلب بهتر شده و خستگی یا تنگی نفس بیمار نیز بهبود پیدا می کند.

عدم پاسخ به درمان دارویی یا تغییر سبک زندگی

در برخی موارد بیماران با علائم خفیف تا متوسط دچار تنگی عروق هستند و پزشک ابتدا درمان با دارو یا توصیه هایی مانند تغییر رژیم غذایی، ورزش منظم و ترک سیگار را پیشنهاد می دهد.

اگر با وجود رعایت این موارد علائم بیمار کنترل نشوند یا در طی زمان بدتر شوند آنژیوپلاستی به عنوان راه حل بعدی در نظر گرفته می شود. این روش می تواند کیفیت زندگی فرد را به شکل قابل توجهی بهبود دهد و از بروز حملات قلبی آینده پیشگیری کند.

بررسی نتایج آنژیوگرافی و انسداد شدید عروق

زمانی که آنژیوگرافی انجام می شود و پزشک متوجه انسداد شدید در یکی یا چند رگ اصلی قلب می شود ممکن است بدون بروز علائم حاد انجام آنژیوپلاستی را ضروری بداند. در این حالت حتی اگر بیمار احساس ناراحتی نکند پیشگیری از خطرات آینده مانند سکته قلبی یا نارسایی قلبی اولویت پیدا می کند و با انجام آنژیوپلاستی می توان از عوارض جدی تر جلوگیری کرد.

آمادگی های قبل از انجام انژیوپلاستی

آنژیوپلاستی یکی از روش های مهم و موثر در درمان بیماری های قلبی است که نیازمند آمادگی های دقیق و کامل قبل از انجام آن می باشد تا روند درمان با کمترین خطر و عوارض ممکن پیش برود.

آمادگی های قبل از آنژیوپلاستی نه تنها به موفقیت عمل کمک می کنند بلکه موجب کاهش استرس و نگرانی بیمار نیز می شوند. با رعایت نکات لازم پزشکان قادر خواهند بود بهترین شرایط را برای انجام این فرایند کم تهاجمی فراهم کنند و سلامت بیمار را تضمین نمایند. در ادامه به مهم ترین اقدامات و مراقبت هایی که باید قبل از آنژیوپلاستی انجام شود به تفصیل می پردازیم.

مشاوره و بررسی دقیق سابقه پزشکی

قبل از انجام آنژیوپلاستی یکی از مهم ترین مراحل بررسی کامل سابقه پزشکی بیمار است. پزشک باید بداند که آیا بیمار به بیماری های مزمن دیگری مانند دیابت، فشار خون بالا، مشکلات کلیوی یا حساسیت به داروهای خاص مبتلاست یا خیر. همچنین سابقه واکنش های آلرژیک به ویژه به ماده حاجب (کنتراست) که در حین آنژیوپلاستی استفاده می شود باید به دقت پرسیده شود. این اطلاعات به پزشک کمک می کند تا برنامه ریزی مناسبی برای انجام عمل داشته باشد و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کند.

انجام آزمایش های کامل و تصویربرداری های لازم

برای تضمین ایمنی و موفقیت آنژیوپلاستی پزشک نیاز دارد که نتایج آزمایش های متعددی مانند آزمایش خون، بررسی عملکرد کلیه ها و قلب و همچنین نوار قلب را داشته باشد. علاوه بر این انجام تصویربرداری های خاص مانند اکوکاردیوگرافی یا آنژیوگرافی اولیه ضروری است تا میزان انسداد رگ ها و محل دقیق آن ها مشخص شود. این اطلاعات پایه مسیر درمان را مشخص می کند و احتمال خطا یا مشکلات حین عمل را کاهش می دهد.

قطع یا تنظیم مصرف برخی دارو ها

برخی دارو ها ممکن است قبل از انجام آنژیوپلاستی مشکلاتی ایجاد کنند به ویژه دارو های رقیق کننده خون مانند وارفارین یا آسپرین که خطر خونریزی را افزایش می دهند. پزشک معالج بر اساس شرایط بیمار دستور قطع یا تنظیم دوز داروها را می دهد تا در هنگام انجام فرایند آنژیوپلاستی خطر خونریزی کنترل شده و احتمال عوارض کاهش یابد. همچنین در برخی موارد داروهای دیگری مانند دیابت کنترل شده باید تنظیم شوند تا وضعیت بیمار در طول عمل پایدار باشد.

ناشتا بودن بیمار پیش از عمل

یکی از نکات مهم برای انجام موفق آنژیوپلاستی ناشتا بودن بیمار حداقل به مدت ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل است. این کار باعث می شود که هنگام استفاده از داروهای بی حسی یا آرام بخش خطر بروز تهوع یا استفراغ کاهش یابد و ایمنی بیمار در طول عمل افزایش پیدا کند. البته نوشیدن آب به میزان کم معمولاً مجاز است ولی توصیه می شود دقیقاً دستورات پزشک رعایت شود تا هیچ مشکلی پیش نیاید.

آمادگی روانی و اطلاع رسانی کامل به بیمار

آمادگی ذهنی و روانی بیمار نیز نقش بسیار مهمی در روند موفقیت آمیز انجام آنژیوپلاستی دارد. بیمار باید با اطمینان کامل از روند عمل، مزایا و احتمالات ریسک ها مطلع شود تا استرس کمتری داشته باشد. همچنین توصیه می شود که بیمار در صورت داشتن هر گونه نگرانی یا سوال آن را با تیم پزشکی مطرح کند. این ارتباط صمیمانه باعث می شود که بیمار با آرامش بیشتری وارد عمل شود و همکاری لازم را در مراحل پس از آن داشته باشد.

هماهنگی با همراه و تنظیم امور پس از عمل

به دلیل اینکه آنژیوپلاستی ممکن است نیاز به مراقبت های بعد از عمل داشته باشد و بیمار ممکن است تا چند ساعت یا حتی یک روز نیاز به استراحت و مراقبت ویژه داشته باشد بهتر است قبل از عمل یک همراه مطمئن در کنار بیمار حضور داشته باشد. همچنین هماهنگی برای رفت و آمد و استراحت در منزل ضروری است تا بیمار بتواند پس از انجام عمل با کمترین نگرانی به بهبودی بپردازد.

آماده کردن محیط و وسایل مورد نیاز برای روز عمل

برنامه ریزی برای پوشیدن لباس های راحت و بدون زیپ یا دکمه های فلزی، برداشتن مدارک پزشکی، نتایج آزمایش ها و همچنین وسایل شخصی ضروری است. این موارد باعث می شود روز عمل بدون استرس و سردرگمی سپری شود و روند انجام آنژیوپلاستی به راحتی پیش برود.

اطلاع دادن به پزشک درباره عادات و سبک زندگی

اطلاع رسانی در مورد سیگار کشیدن، مصرف الکل و سایر عادات زندگی به پزشک کمک می کند تا برنامه ریزی دقیق تری برای مراقبت قبل و بعد از عمل داشته باشد. ترک سیگار حداقل چند روز قبل از عمل توصیه می شود تا خطر عوارض کاهش یابد و روند بهبودی تسریع شود.

رعایت دستورات غذایی و مصرف مایعات

در برخی موارد پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند چند روز قبل از عمل رژیم غذایی خاصی را رعایت کند یا مصرف مایعات را تنظیم نماید. این نکات با هدف بهبود شرایط فیزیولوژیکی بیمار و کاهش عوارض احتمالی انجام می شود.

آمادگی برای انجام تست های تکمیلی در روز عمل

گاهی در روز انجام آنژیوپلاستی پزشک ممکن است نیاز داشته باشد که آزمایش های تکمیلی مانند نوار قلب یا آزمایش خون را مجدداً تکرار کند. آمادگی برای انجام این تست ها و همکاری با تیم پزشکی باعث می شود روند عمل سریع تر و بدون مشکل انجام شود.

نحوی انجام آنژیوپلاستی

آنژیوپلاستی یک روش پزشکی تخصصی و دقیق است که طی آن پزشک متخصص قلب تلاش می کند تا انسداد یا تنگی عروق کرونری را باز کرده و جریان خون به عضله قلب را بهبود بخشد. این فرایند معمولاً در اتاق آنژیوگرافی یا کاتتریزاسیون قلب انجام می شود و مراحل مختلفی دارد که در ادامه به خوبی شرح داده می شوند.

آماده سازی بیمار و تزریق داروهای آرام بخش

ابتدا بیمار روی تخت مخصوص در اتاق آنژیوپلاستی قرار می گیرد و پزشکان پس از پاک سازی محل ورود کاتتر معمولاً در ناحیه کشاله ران یا مچ دست آن ناحیه را با ماده ضدعفونی کننده استریل می کنند. سپس داروهای آرام بخش و گاهی بی حسی موضعی تزریق می شود تا بیمار در طول فرایند احساس درد یا اضطراب کمتری داشته باشد ولی معمولاً بیهوشی عمومی نیاز نیست و بیمار بیدار است.

ورود کاتتر به رگ و هدایت آن به قلب

پس از بی حسی پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر به نام کاتتر را از محل ورود به داخل رگ خونی وارد می کند و با دقت آن را از طریق عروق به سمت رگ های کرونری قلب هدایت می نماید. هدایت کاتتر به کمک تصاویر زنده رادیولوژی (فلوروسکوپی) انجام می شود تا پزشک بتواند مسیر را به دقت کنترل کند و به محل دقیق تنگی یا انسداد برسد.

انجام آنژیوگرافی و شناسایی محل انسداد

وقتی کاتتر به محل مورد نظر رسید پزشک ماده حاجب (کنتراست) را از طریق کاتتر به رگ تزریق می کند تا با استفاده از دستگاه تصویربرداری محل دقیق انسداد و میزان آن قابل مشاهده باشد. این مرحله به پزشک کمک می کند تا برنامه درمانی دقیق تری داشته باشد و تصمیم بگیرد که چگونه رگ را باز کند.

باد کردن بالون و باز کردن رگ

در این مرحله یک بالون کوچک که در انتهای کاتتر قرار دارد به محل تنگی رگ منتقل می شود و سپس به آرامی باد می شود. این کار باعث می شود که پلاک های چربی یا سایر موانع که باعث تنگی رگ شده اند، فشرده شوند و دیواره رگ باز شود تا جریان خون بهبود یابد. فشار بالون به اندازه ای تنظیم می شود که رگ باز بماند اما به بافت اطراف آسیب نزند.

قرار دادن استنت (فنر) در صورت نیاز

در بسیاری از موارد پس از باز شدن رگ با بالون پزشک یک استنت فلزی مشبک کوچک را در همان محل قرار می دهد. استنت به عنوان یک داربست داخلی عمل می کند که دیواره رگ را باز نگه می دارد و از بسته شدن مجدد آن جلوگیری می کند. استنت ها معمولاً از جنس فلزات ویژه یا پوشیده شده با داروهای ضد التهاب هستند تا ریسک انسداد دوباره کاهش یابد.

خارج کردن کاتتر و پایان فرایند

پس از اطمینان از باز بودن رگ و جای گیری صحیح استنت کاتتر به آرامی از بدن بیمار خارج می شود. پزشک محل ورود کاتتر را پانسمان کرده و بیمار به بخش ریکاوری منتقل می شود تا تحت نظر قرار گیرد و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود. معمولاً بیمار پس از چند ساعت استراحت می تواند به تدریج به فعالیت های روزمره بازگردد.

مراقبت های پس از آنژیوپلاستی

در روزهای بعد از انجام آنژیوپلاستی پزشک داروهایی برای پیشگیری از تشکیل لخته و کمک به بهبودی تجویز می کند و توصیه هایی برای تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی و فعالیت بدنی به بیمار ارائه می دهد تا سلامت قلب حفظ شود و رگ ها دوباره دچار انسداد نشوند.

مراقبت های بعد از آنژیوپلاستی

پس از انجام آنژیوپلاستی مراقبت های دقیق و منظم نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان و پیشگیری از عوارض احتمالی ایفا می کنند. توجه به این نکات به بیمار کمک می کند تا روند بهبودی سریع تر و راحت تر طی شود و خطر بازگشت انسداد عروق یا مشکلات دیگر کاهش یابد. در ادامه مهم ترین مراقبت های بعد از آنژیوپلاستی را به تفصیل بررسی می کنیم.

استراحت و مراقبت در بخش ریکاوری

بعد از اتمام آنژیوپلاستی بیمار برای چند ساعت در بخش ریکاوری یا مراقبت ویژه تحت نظر دقیق کادر درمانی قرار می گیرد. در این مدت فشار خون، ضربان قلب و محل ورود کاتتر به دقت کنترل می شود تا از بروز خونریزی، تورم یا عفونت جلوگیری شود. بیمار معمولاً باید به صورت طاق باز و بدون حرکت دادن زیاد محل ورود کاتتر استراحت کند تا روند بهبود با سرعت بیشتری طی شود.

رعایت دستورات مربوط به محل ورود کاتتر

محل ورود کاتتر (معمولاً کشاله ران یا مچ دست) ممکن است برای چند روز دچار حساسیت، کبودی یا تورم خفیف شود که طبیعی است. بیمار باید مراقب باشد این ناحیه را تمیز و خشک نگه دارد و از مالش یا فشار زیاد روی آن خودداری کند. در صورت مشاهده خونریزی شدید، درد غیرمعمول، تورم زیاد یا تب باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود.

مصرف منظم داروهای تجویز شده

برای پیشگیری از تشکیل لخته خون در محل استنت و حفظ باز بودن رگ ها پزشک داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین یا کلوپیدوگرل را تجویز می کند که باید دقیقاً مطابق دستور مصرف شوند. همچنین ممکن است داروهای کنترل کننده فشار خون، چربی خون و سایر داروهای قلبی نیز تجویز شود که پایبندی به مصرف آنها کلید حفظ سلامت قلب است.

پیگیری وضعیت سلامت قلب و ویزیت های دوره ای

بیمار باید ویزیت های منظم با پزشک متخصص قلب را جدی بگیرد تا وضعیت قلب و رگ ها به طور منظم بررسی شود و در صورت نیاز اقدامات تکمیلی انجام گیرد. این پیگیری ها شامل آزمایش خون، نوار قلب و گاهی تست های تصویربرداری است که به تشخیص به موقع مشکلات احتمالی کمک می کند.

تغییر سبک زندگی و مراقبت های پیشگیرانه

آنژیوپلاستی یک درمان موثر است اما به تنهایی کافی نیست بیمار باید برای پیشگیری از بروز دوباره انسداد عروق سبک زندگی خود را تغییر دهد. این شامل ترک سیگار، رعایت رژیم غذایی سالم و کم چرب، ورزش منظم، کنترل استرس و مدیریت وزن می شود. رعایت این نکات باعث می شود تا قلب قوی تر باقی بماند و خطر بیماری های قلبی کاهش یابد.

اجتناب از فعالیت های سنگین و رانند گی

بسته به محل ورود کاتتر و توصیه پزشک بیمار باید برای چند روز از انجام فعالیت های بدنی سنگین، بلند کردن اجسام سنگین و رانند گی خودداری کند تا محل ورود رگ کاملاً بهبود یابد و خطر خونریزی کاهش یابد. معمولاً پزشک زمان مناسب برای بازگشت به فعالیت های روزمره را به بیمار اطلاع می دهد.

طول عمر بیماران آنژیوپلاستی

طول عمر بیماران پس از انجام آنژیوپلاستی به عوامل متعددی بستگی دارد که شامل سن بیمار، میزان پیشرفت بیماری عروق کرونری، رعایت مراقبت های بعد از عمل و تغییرات در سبک زندگی می شود.

اگر بیمار به توصیه های پزشک برای مصرف داروها، پیگیری های منظم پزشکی و اصلاح عوامل خطر مانند ترک سیگار، کنترل فشار خون و دیابت پایبند باشد احتمال افزایش طول عمر و کیفیت بهتر زندگی وجود دارد.

به علاوه پیشرفت های تکنولوژیک در تجهیزات و تکنیک های آنژیوپلاستی به همراه تخصص و تجربه پزشکان باعث شده است این روش درمانی ایمن تر و مؤثرتر شود. آنژیوپلاستی در کلینیک قلب و عروق تحت نظر متخصصان مجرب انجام می شود تا بهترین نتایج درمانی برای بیماران حاصل گردد.