در دنیای پزشکی امروز فناوری های نوین به کمک انسان آمده اند تا کیفیت زندگی بیماران را به طرز چشمگیری بهبود بخشند. یکی از این فناوری های حیاتی دستگاهی به نام باطری قلب یا همان ضربان ساز قلب است که نقش بسیار مهمی در تنظیم ریتم طبیعی قلب ایفا می کند. این وسیله کوچک الکترونیکی که در زیر پوست ناحیه قفسه سینه کار گذاشته می شود به ویژه برای بیمارانی که دچار اختلال در ضربان قلب شده اند می تواند نجات بخش باشد.
اما سوالی که ممکن است برای بسیاری پیش بیاید این است که باطری قلب برای چه افرادی مناسب می باشد؟ پاسخ به این پرسش نیازمند بررسی دقیق شرایط فیزیولوژیکی و بالینی افراد است چرا که این ابزار تنها برای گروه خاصی از بیماران تجویز می شود که دچار مشکلاتی نظیر کندی ضربان قلب، وقفه در هدایت الکتریکی قلب یا بی نظمی های خطرناک در ریتم قلب هستند. برای درمان به کلینیک نارسایی قلب تهران مراجعه کنید تا از خدمات تخصصی و تجهیزات پیشرفته بهره مند شوید.
پس از انجام عمل نصب باطری قلب مراقبت های پس از جراحی نقش بسیار مهمی در تضمین عملکرد صحیح دستگاه و تسریع روند بهبودی بیمار دارند. هرچند عمل جراحی کاشت باطری قلب نسبتاً ساده و ایمن محسوب می شود اما نادیده گرفتن مراقبت های لازم بعد از آن می تواند منجر به عوارضی همچون عفونت، جابجایی دستگاه یا اختلال در عملکرد آن شود. بیماران باید نکات مهمی را در زمینه ی فعالیت های روزمره، وضعیت محل جراحی، مصرف داروها و پیگیری های پزشکی رعایت کنند تا از بروز هرگونه مشکل جلوگیری شود. در ادامه به مهم ترین مراقبت های بعد از عمل باطری قلب به می پردازیم.
محل نصب باطری قلب معمولاً در قسمت بالای قفسه سینه و زیر پوست قرار می گیرد و نیاز به مراقبت ویژه در روزها و هفته های ابتدایی پس از عمل دارد. بیمار باید تا بهبود کامل زخم از خیس شدن آن خود داری کرده و از مالش یا فشار مستقیم بر روی ناحیه جراحی پرهیز کند.
برای جلوگیری از عفونت تعویض پانسمان ها باید طبق دستور پزشک و با رعایت کامل اصول بهداشتی انجام شود. همچنین در صورت مشاهده علائمی مانند قرمزی، تورم، ترشح، درد غیرمعمول یا تب باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود چراکه این علائم می توانند نشانه شروع عفونت باشند. توجه به وضعیت محل جراحی یکی از پایه های حفظ سلامت عمومی پس از کاشت باطری است.
در هفته های ابتدایی پس از جراحی بیمار باید از انجام حرکات شدید به ویژه در ناحیه شانه و بازوی همان سمت که دستگاه کار گذاشته شده است خود داری کند. بلند کردن اشیای سنگین، انجام حرکات کششی شدید یا بالا بردن بازو بالاتر از سطح شانه می تواند باعث جابجایی سیم های باطری یا فشار به ناحیه جراحی شود. معمولاً پزشکان توصیه می کنند بازوی سمت باطری تا چند هفته بی حرکت بماند یا حداقل حرکات آن محدود باشد. رعایت این محدودیت ها به دستگاه فرصت تثبیت در بافت ها را می دهد و از بروز مشکلات فنی در عملکرد آن جلوگیری می کند.
پس از عمل ممکن است داروهایی برای کنترل ضربان قلب، کاهش التهاب، پیشگیری از لخته شدن خون یا مقابله با عفونت برای بیمار تجویز شود. مصرف منظم و دقیق این داروها طبق دستور پزشک ضروری است و هیچ گونه قطع یا تغییر خودسرانه در مصرف آن ها نباید صورت گیرد.
علاوه بر این در صورت تجربه هرگونه عارضه جانبی مانند سرگیجه، تنگی نفس، واکنش آلرژیک یا خونریزی باید سریعاً به پزشک اطلاع داده شود. پایبندی به دستورات دارویی می تواند خطر بروز عوارض بعد از عمل را به حداقل برساند و به عملکرد بهینه باطری قلب کمک کند.
باطری قلب نیاز به بررسی های دوره ای دارد تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل شود. در این جلسات پزشک از دستگاهی خاص برای بررسی اطلاعات ذخیره شده در باطری، میزان شارژ آن و وضعیت سیم ها استفاده می کند.
این معاینات معمولاً در هفته های نخست پس از عمل و سپس هر چند ماه یک بار انجام می شود. حضور منظم در این مراجعات اهمیت زیادی دارد چراکه هر گونه اختلال یا ضعف در عملکرد دستگاه در مراحل اولیه قابل شناسایی و اصلاح است. همچنین پزشک می تواند در این جلسات وضعیت عمومی قلب بیمار و تاثیر باطری بر ضربان آن را بررسی کند و در صورت لزوم تنظیمات دستگاه را تغییر دهد.
پس از نصب باطری قلب تغییراتی در سبک زندگی بیمار باید ایجاد شود تا از استهلاک زودرس دستگاه و عوارض قلبی بیشتر جلوگیری شود. تغذیه سالم، پرهیز از مصرف دخانیات، کنترل استرس، حفظ وزن متعادل و انجام فعالیت بدنی سبک از جمله مواردی هستند که باید رعایت شوند.
البته هرگونه فعالیت ورزشی جدید باید با مشورت پزشک انجام شود. همچنین باید از نزدیک شدن بیش از حد به وسایلی که میدان مغناطیسی قوی دارند (مانند دستگاه های MRI یا برخی گوشی های موبایل) خود داری کرد چرا که ممکن است بر عملکرد باطری تاثیر منفی بگذارند. ایجاد یک سبک زندگی سالم کلید ماندگاری بیشتر باطری و بهبود کیفیت زندگی بیمار پس از عمل است.
پیشرفت های علمی در زمینه تجهیزات پزشکی امید به زندگی را برای بسیاری از بیماران قلبی افزایش داده است. یکی از این دستاورد های نوین باطری قلب یا ضربان ساز است که با تنظیم ریتم قلب نقش مهمی در حفظ سلامت بیماران ایفا می کند.
برای بسیاری از افراد این سوال پیش می آید که عمر کسانی که باتری قلب دارند چقدر است و آیا نصب این وسیله بر طول عمر آن ها تأثیر می گذارد یا خیر؟ پاسخ به این سوال به عوامل متعددی بستگی دارد که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت. باید توجه داشت که با رعایت اصول مراقبتی و پیروی از دستورات پزشکی بسیاری از بیماران دارای باطری قلب می توانند زندگی سالم، فعال و طولانی مدتی را تجربه کنند.
یکی از مهم ترین عواملی که در عمر کسانی که باطری قلب دارند مؤثر است نوع و شدت بیماری قلبی زمینه ای است که منجر به نیاز به نصب این دستگاه شده است. بیمارانی که تنها دچار اختلال در ریتم قلب هستند و سایر بخش های قلب آن ها سالم است معمولاً پس از نصب باطری می توانند زندگی نسبتاً عادی و طولانی داشته باشند.
در مقابل افرادی که دچار نارسایی شدید قلبی، بیماری های عروق کرونر یا اختلالات ساختاری پیشرفته قلبی هستند حتی با وجود نصب باطری در معرض خطرات بیشتری قرار دارند و ممکن است طول عمر آن ها محدودتر باشد. به همین دلیل ارزیابی دقیق وضعیت قلبی پیش از نصب باطری برای پیش بینی آینده بیمار اهمیت زیادی دارد.
میزان پایبندی بیمار به مراقبت های پس از نصب باطری نقش چشمگیری در افزایش یا کاهش طول عمر او دارد. افرادی که به طور منظم داروهای خود را مصرف می کنند، جلسات پیگیری پزشکی را از دست نمی دهند، از فعالیت های پرخطر پرهیز می کنند و به سلامت عمومی خود توجه دارند معمولاً عمر طولانی تری نسبت به بیمارانی دارند که این موارد را نادیده می گیرند.
همچنین رعایت بهداشت محل جراحی، اجتناب از تماس با دستگاه هایی که ممکن است عملکرد باطری را مختل کنند و توجه به علائم غیرطبیعی از جمله عواملی است که از بروز عوارض خطرناک جلوگیری کرده و طول عمر بیمار را افزایش می دهد.
نوع باطری قلبی که برای بیمار استفاده می شود و مهارت پزشکی که عمل نصب را انجام داده در کیفیت زندگی و طول عمر بیمار تأثیرگذار است. باطری های مدرن تر معمولاً قابلیت تنظیم هوشمند تری دارند عمر مفید بالاتری دارند و احتمال بروز اختلال در آن ها کمتر است.
همچنین پزشک متخصصی که نصب باطری را انجام می دهد اگر دانش و تجربه کافی داشته باشد می تواند جایگذاری دستگاه را با دقت بالا انجام دهد و احتمال عوارض بعدی را به حداقل برساند. انتخاب مرکز درمانی معتبر و استفاده از تجهیزات پیشرفته از جمله عواملی است که در عمر کسانی که باطری قلب دارند نقش مثبتی دارد.
نقش سبک زندگی در سلامت افراد دارای باطری قلب غیرقابل انکار است. بیمارانی که تغذیه سالم دارند، از مصرف دخانیات، الکل و غذا های پرچرب و شور پرهیز می کنند، ورزش های سبک و منظم را تحت نظر پزشک انجام می دهند و از فشارهای روانی دوری می نمایند معمولاً قلب سالم تری داشته و عملکرد باطری نیز در بدن آن ها بهتر و پایدارتر خواهد بود.
در مقابل زندگی پراسترس، بی تحرکی، اضافه وزن و مصرف غذاهای ناسالم می تواند نه تنها عملکرد قلب را ضعیف تر کند بلکه موجب کوتاه شدن عمر باطری و در نتیجه افزایش خطرات برای بیمار شود. تغییر سبک زندگی در جهت سالم تر شدن یکی از کلیدی ترین عوامل در افزایش عمر افراد دارای باطری قلب محسوب می شود.
باطری قلب یا همان ضربان ساز وسیله ای حیاتی است که وظیفه دارد ضربان قلب را به صورت منظم و ایمن تنظیم کند. با وجود طراحی پیشرفته این دستگاه ها عمر آن ها همیشگی نیست و پس از مدتی نیاز به تعویض پیدا می کنند.
زمان و نحوه تعویض باتری قلب موضوعی بسیار مهم در مراقبت از بیماران قلبی به شمار می رود و اطلاع از آن به بیمار کمک می کند تا از بروز مشکلات ناگهانی جلوگیری نماید. در ادامه ابتدا به زمان مناسب برای تعویض باتری قلب و سپس به نحوه انجام این فرآیند به طور دقیق می پردازیم.
باطری های قلب معمولاً بین ۵ تا ۱۵ سال عمر می کنند که این مدت بسته به نوع دستگاه، میزان استفاده، تعداد پالس های الکتریکی ارسال شده در طول روز و ظرفیت اولیه باتری متفاوت است. دستگاه های جدیدتر اغلب دارای سیستم هشدار هوشمند هستند که زمان کاهش شارژ را اعلام می کنند.
پزشکان در جلسات بررسی دوره ای با استفاده از تجهیزات خاص،پ میزان شارژ باقی مانده در باطری را بررسی کرده و زمان تقریبی تعویض آن را پیش بینی می کنند. به طور معمول وقتی عمر باقیمانده باطری به چند ماه برسد (مثلاً کمتر از ۶ ماه) برنامه ریزی برای تعویض آن انجام می شود. بیماران نباید صبر کنند تا باتری کاملاً تمام شود چراکه این اتفاق می تواند منجر به قطع ضربان تنظیم شده و بروز مشکلات خطرناک شود.
تعویض باتری قلب برخلاف تصور عموم معمولاً نیازی به خارج کردن کل دستگاه از بدن ندارد. در اغلب موارد تنها بخش تولید کننده پالس (ژنراتور) که در زیر پوست قرار دارد تعویض می شود و سیم هایی که به قلب متصل هستند در صورت سالم بودن در جای خود باقی می مانند. این عمل معمولاً تحت بی حسی موضعی و به صورت سرپایی یا با بستری کوتاه مدت انجام می شود.
پزشک ابتدا شکاف کوچکی روی محل قبلی ایجاد می کند دستگاه قبلی را خارج کرده و باطری جدید را به سیم های قبلی متصل می کند. پس از اطمینان از عملکرد صحیح دستگاه جدید محل جراحی بسته شده و پانسمان می گردد. بیمار معمولاً ظرف چند ساعت یا یک روز مرخص می شود و باید تا مدتی طبق توصیه پزشک از انجام فعالیت های سنگین پرهیز کند. تعویض منظم باتری در زمان مناسب از بروز خطرات جلوگیری کرده و عملکرد ضربان ساز را تضمین می کند.
باطری قلب یا ضربان ساز یکی از پیشرفته ترین ابزارهای پزشکی برای کمک به بیماران با اختلالات ریتم قلب است. این دستگاه در بسیاری از موارد جان بیماران را نجات داده و کیفیت زندگی آنان را بهبود می بخشد.
اما مانند هر مداخله پزشکی دیگر نصب و استفاده از باطری قلب نیز می تواند با عوارض احتمالی همراه باشد. آشنایی با این عوارض به بیمار و خانواده اش کمک می کند تا با آمادگی بیشتر وارد فرآیند درمان شوند و در صورت بروز مشکل به موقع با پزشک خود مشورت کنند. در ادامه به مهم ترین عوارض باطری قلب اشاره می کنیم.
یکی از شایع ترین عوارض پس از نصب باطری قلب عفونت در محل قرارگیری دستگاه است. این عفونت ممکن است در روزهای ابتدایی پس از عمل یا حتی ماه ها بعد از آن بروز کند. علائم آن شامل قرمزی، تورم، درد، ترشح چرکی از محل زخم یا تب است. در صورت عدم درمان به موقع عفونت می تواند به بافت های عمقی تر یا حتی خون سرایت کند. رعایت بهداشت محل زخم، تعویض صحیح پانسمان ها و استفاده منظم از داروهای تجویز شده نقش مهمی در جلوگیری از این عارضه دارد.
در برخی موارد به ویژه اگر بیمار در روزهای اولیه پس از نصب دستگاه فعالیت شدید بدنی انجام دهد یا از توصیه های حرکتی پزشک پیروی نکند احتمال جابجایی سیم های متصل به قلب وجود دارد.
این وضعیت ممکن است باعث عملکرد ناقص باطری یا عدم انتقال مناسب پالس الکتریکی به قلب شود. علامت های آن می تواند شامل سرگیجه، بی حسی، خستگی یا ضربان نامنظم قلب باشد. در چنین شرایطی ممکن است نیاز به جراحی مجدد جهت اصلاح جای سیم ها وجود داشته باشد.
برخی بیماران ممکن است نسبت به جنس فلزی یا مواد مورد استفاده در ساخت باطری قلب حساسیت داشته باشند. این حساسیت ها می توانند باعث بروز علائم پوستی مانند خارش، التهاب یا سوزش در ناحیه جراحی شوند. هر چند این عارضه نادر است اما در صورت بروز باید به سرعت بررسی شده و در صورت تأیید آلرژی اقدامات لازم از جمله جایگزینی باطری یا درمان های دارویی انجام شود.
باطری قلب ممکن است تحت تأثیر میدان های مغناطیسی قوی قرار بگیرد. تماس نزدیک با وسایلی مانند دستگاه MRI، برخی تلفن های همراه، سیستم های امنیتی یا بلندگو های قدرتمند می تواند عملکرد طبیعی ضربان ساز را مختل کند. به همین دلیل به بیماران توصیه می شود همواره کارت شناسایی باطری خود را همراه داشته باشند و پیش از ورود به فضاهای خاص مسئولان مربوطه را از وجود باطری مطلع کنند.
هرچند احتمال خرابی باطری قلب بسیار کم است اما ممکن است به دلایل فنی یا تمام شدن عمر باتری عملکرد دستگاه مختل شود. این وضعیت می تواند منجر به بروز مجدد علائم بیماری قلبی مانند ضعف، بی حالی، تپش قلب یا حتی بیهوشی شود. بررسی های منظم پزشکی به ویژه با استفاده از دستگاه های مخصوص خواندن اطلاعات باطری می تواند بروز این مشکل را به موقع تشخیص دهد.
باطری قلب در مجموع یک فناوری نجات بخش است که اگر به درستی نصب و مراقبت شود می تواند عمر و کیفیت زندگی بیمار را به شکل چشمگیری افزایش دهد. با این حال در صورت بروز هرگونه علائم مشکوک پس از نصب دستگاه مراجعه سریع به پزشک ضروری است.به همین منظور توصیه می شود برای درمان علائم بیماری قلبی به کلینیک فوق تخصصی قلب تهران مراجعه کنید.