⭐️با دلایل زخم اسکار سزارین آشنا شوید!!

زخم اسکار سزارین یا نیچ سزارین چیست؟ این اصطلاح به ناحیه ای از بافت اسکار در محل برش رحم پس از جراحی سزارین اشاره دارد، که ممکن است به دلایلی مانند ترمیم ناقص زخم، چسبندگی های داخلی یا ضعف دیواره رحم ایجاد شود.

برخی از زنان پس از سزارین دچار مشکلاتی مانند درد مزمن در ناحیه برش، خونریزی غیرطبیعی یا حتی مشکلاتی در بارداری های آینده می شوند، که ممکن است به دلیل تشکیل نیچ در محل جراحی باشد. تشخیص این وضعیت معمولاً با سونوگرافی انجام شده و در برخی موارد نیاز به درمان های خاصی مانند جراحی ترمیمی دارد. برای ارزیابی دقیق و دریافت بهترین روش درمانی مراجعه به بهترین دکتر فوق تخصص زنان و زایمان و نازایی در تهران می تواند انتخاب مناسبی باشد.

علت زخم اسکار سزارین

زخم اسکار سزارین یکی از عوارض جراحی سزارین است که ممکن است در برخی زنان به دلایل مختلفی ایجاد شود. این زخم در محل برش جراحی روی رحم شکل می گیرد و در برخی موارد می تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند درد مزمن، خونریزی نا منظم و چسبندگی های داخلی شود. عوامل متعددی در بروز این زخم نقش دارند که شامل نوع برش جراحی، روش بخیه زدن، نحوه ترمیم زخم، تعداد دفعات سزارین و حتی شرایط فیزیولوژیکی و ژنتیکی بیمار می شوند در ادامه به بررسی هریک از این عوامل به دطور جداگانه پرداخته می شود.

نوع برش جراحی

برش های جراحی سزارین معمولاً به دو روش انجام می شوند برش عرضی در قسمت تحتانی رحم و برش عمودی. برش های عمودی احتمال بیشتری برای ایجاد زخم اسکار دارند زیرا فشار بیشتری روی محل ترمیم شده وارد می شود. همچنین در برخی موارد اگر برش جراحی به درستی انجام نشود ممکن است لایه های داخلی به خوبی روی هم قرار نگیرند که این موضوع روند ترمیم را مختل کرده و موجب تشکیل نیچ یا زخم اسکار عمیق می شود.

روش بخیه زدن و ترمیم زخم

نحوه بخیه زدن برش سزارین نقش مهمی در بهبود زخم دارد. در صورتی که بخیه ها بیش از حد سفت یا شل زده شوند ممکن است باعث ایجاد اسکار شوند. همچنین برخی از تکنیک های بخیه زنی مانند استفاده از نخ های قابل جذب یا غیرقابل جذب تأثیر مستقیمی بر روند بهبود دارند. اگر عضلات و بافت های رحم به درستی بخیه نشوند احتمال باقی ماندن جای زخم و تشکیل نیچ افزایش می یابد.

تعداد دفعات سزارین

زنانی که چندین بار سزارین انجام داده اند بیشتر در معرض زخم اسکار قرار دارند. هر بار که برش جدیدی در رحم ایجاد می شود بافت های زخم قبلی دوباره تحت فشار قرار می گیرند و ممکن است به طور کامل ترمیم نشوند. در نتیجه با افزایش تعداد سزارین ها احتمال ایجاد نیچ سزارین و مشکلات ناشی از آن نیز افزایش می یابد.برای درمان می توانید به بهترین کلینیک زنان و زایمان در تهران مراجعه کرد.

شرایط فیزیولوژیکی و ژنتیکی بیمار

برخی از زنان به دلیل شرایط خاص بدنی یا ژنتیکی روند ترمیم زخم متفاوتی دارند. برای مثال، در افرادی که پوست و بافت های آن ها مستعد تشکیل اسکارهای کلوئیدی هستند احتمال باقی ماندن جای زخم و تشکیل نیچ سزارین بیشتر است. همچنین بیماری هایی مانند دیابت که روند ترمیم زخم را کند می کنند می توانند باعث باقی ماندن جای زخم سزارین شوند.

عوارض نیچ سزارین

نیچ سزارین که به عنوان زخم اسکار سزارین نیز شناخته می شود می تواند در برخی زنان باعث بروز مشکلات مختلفی شود. این عارضه زمانی رخ می دهد که در محل برش جراحی سزارین یک فرورفتگی یا نقص در دیواره رحم ایجاد شود که ممکن است علائم ناخوشایندی را به دنبال داشته باشد. برخی از این عوارض شامل خونریزی غیرطبیعی، درد مزمن لگنی، مشکلات باروری و افزایش خطر پارگی رحم در بارداری های بعدی است در ادامه به بررسی دقیق هر یک از این عوارض می پردازیم.

خونریزی غیرطبیعی و لکه بینی

یکی از شایع ترین مشکلات ناشی از نیچ سزارین خونریزی های غیرطبیعی و لکه بینی پس از پایان دوران قاعدگی است. این وضعیت به این دلیل رخ می دهد، که خون قاعدگی در فرو رفتگی ایجاد شده در محل زخم باقی می ماند، و به طور کامل تخلیه نمی شود. تجمع این خون ممکن است منجر به التهاب موضعی و تحریک دیواره رحم شود. که در نتیجه فرد دچار لکه بینی های مداوم یا خونریزی های طولانی مدت می شود.

درد مزمن لگنی و ناراحتی در ناحیه برش سزارین

برخی از زنان پس از سزارین و به دلیل وجود نیچ دچار درد های مداوم و مزمن در ناحیه لگن و شکم می شوند. این درد می تواند ناشی از التهاب مداوم در محل زخم یا چسبندگی های ایجاد شده در اطراف اسکار باشد. در برخی موارد نیچ می تواند به ایجاد فشار در ناحیه مثانه یا سایر اندام های مجاور منجر شود، که این امر نیز درد و ناراحتی را تشدید می کند.

مشکلات باروری و سقط مکرر

نیچ سزارین ممکن است بر باروری زنان تأثیر منفی بگذارد. تغییرات ایجاد شده در دیواره رحم می توانند. مانع از لانه گزینی صحیح جنین شوند و در نتیجه شانس بارداری کاهش یابد. علاوه بر این در زنانی که باردار می شوند وجود این عارضه خطر سقط جنین را افزایش می دهد. اگر نیچ عمیق باشد ممکن است باعث نازک شدن دیواره رحم شده و در دوران بارداری مشکلاتی مانند خونریزی های شدید یا حتی نارسایی دهانه رحم را به دنبال داشته باشد.

افزایش خطر پارگی رحم در بارداری های آینده

یکی از خطرناک ترین عوارض نیچ سزارین افزایش احتمال پارگی رحم در بارداری های بعدی است. این موضوع به ویژه در زنانی که قصد زایمان طبیعی پس از سزارین (VBAC) دارند اهمیت بیشتری پیدا می کند. وجود نقص در دیواره رحم باعث کاهش استحکام آن شده و در هنگام انقباضات زایمانی احتمال پارگی رحم را افزایش می دهد. این وضعیت می تواند برای مادر و جنین بسیار خطرناک باشد و نیاز به مدیریت دقیق توسط پزشک متخصص دارد.

زخم سزارین چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص زخم اسکار سزارین یا نیچ سزارین یک فرآیند چند مرحله ای است. که شامل بررسی علائم بالینی، انجام معاینات تخصصی و استفاده از روش های تصویربرداری پزشکی می شود. بسیاری از زنان پس از سزارین متوجه مشکلاتی مانند لکه بینی طولانی مدت، درد مزمن در ناحیه شکم یا اختلالات قاعدگی می شوند.

که همین امر می تواند نشانه ای از وجود یک نقص در دیواره رحم باشد. در چنین شرایطی پزشک متخصص با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، انجام معاینات بالینی و تجویز آزمایش های تشخیصی مناسب وجود نیچ سزارین را ارزیابی می کند در ادامه روش های اصلی تشخیص این عارضه را بررسی می کنیم.

بررسی علائم و معاینه بالینی

در اولین مرحله پزشک متخصص زنان و زایمان با بیمار درباره علائم احتمالی نیچ سزارین گفت و گو می کند. بیمارانی که به این عارضه مبتلا هستند معمولاً از لکه بینی پس از قاعدگی، خونریزی غیرطبیعی، درد لگنی مداوم، ناراحتی در ناحیه سزارین و حتی مشکلاتی در بارداری های آینده شکایت دارند. پزشک همچنین معاینه فیزیکی انجام می دهد تا در صورت وجود درد موضعی یا هرگونه تغییرات غیرطبیعی در شکم آن را شناسایی کند. با این حال معاینه فیزیکی به تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست و نیاز به بررسی های دقیق تری دارد.

سونوگرافی ترانس واژینال

یکی از دقیق ترین و پرکاربرد ترین روش ها برای تشخیص زخم اسکار سزارین سونوگرافی ترانس واژینال (TVS) است. در این روش یک پروب سونوگرافی وارد واژن شده و تصویری دقیق از دیواره داخلی رحم ارائه می دهد. پزشک می تواند از طریق این تصویر وجود فرو رفتگی یا نازک شدگی در محل برش سزارین را بررسی کند. سونوگرافی همچنین می تواند میزان تجمع مایع یا خون در این ناحیه را نشان دهد که از نشانه های رایج نیچ سزارین است. اگر ضخامت بافت باقی مانده در این ناحیه کم باشد احتمال بروز عوارضی مانند پارگی رحم در بارداری های آینده بیشتر می شود.

سونوهیستروگرافی (Saline Infusion Sonohysterography - SIS)

در مواردی که سونوگرافی ترانس واژینال اطلاعات کافی را ارائه ندهد پزشک ممکن است سونوهیستروگرافی را توصیه کند. در این روش یک محلول سالین استریل از طریق دهانه رحم به داخل رحم تزریق شده و هم زمان سونوگرافی انجام می شود. این مایع کمک می کند تا ناهنجاری های دیواره رحم از جمله نیچ سزارین بهتر دیده شوند. سونوهیستروگرافی روشی بسیار دقیق برای تشخیص مشکلات داخل رحمی است و به پزشک کمک می کند تا شدت نقص ایجاد شده در دیواره رحم را ارزیابی کند.

هیستروسکوپی

در برخی موارد که نیاز به بررسی دقیق تر وجود دارد پزشک ممکن است هیستروسکوپی را پیشنهاد کند. در این روش یک دوربین کوچک (هیستروسکوپ) از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می شود تا پزشک بتواند مستقیماً داخل رحم را مشاهده کند. هیستروسکوپی علاوه بر تشخیص نیچ سزارین این امکان را فراهم می کند که در همان جلسه برخی از مشکلات جزئی نیز درمان شوند. اگر اسکار سزارین باعث ایجاد انسداد یا تجمع خون در رحم شده باشد پزشک می تواند از ابزارهای جراحی کوچکی که همراه با هیستروسکوپ وارد رحم می شوند برای درمان آن استفاده کند.

ام آر آی (MRI)

در موارد پیچیده یا زمانی که سایر روش های تصویربرداری اطلاعات کافی ارائه ندهند تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) ممکن است انجام شود. MRI به دلیل دقت بالا می تواند ساختار رحم، ضخامت دیواره آن و میزان آسیب ناشی از نیچ سزارین را با جزئیات بیشتری نشان دهد. این روش به خصوص برای بیمارانی که قصد بارداری مجدد دارند اهمیت ویژه ای دارد زیرا پزشک می تواند با استفاده از تصاویر MRI میزان خطر پارگی رحم در بارداری آینده را ارزیابی کند.

درمان زخم اسکار سزارین

زخم اسکار سزارین یا نیچ سزارین می تواند منجر به مشکلاتی مانند خونریزی غیرطبیعی، درد مزمن لگنی و حتی اختلال در باروری شود. روش های درمان این عارضه بسته به شدت آن، علائم بیمار و وضعیت رحم متفاوت هستند. برخی بیماران ممکن است تنها به مراقبت های دارویی نیاز داشته باشند در حالی که در موارد شدید تر مداخلات جراحی توصیه می شود. پزشک با بررسی میزان آسیب وارد شده به دیواره رحم و علائم بیمار بهترین روش درمان را انتخاب می کند. در ادامه مهم ترین روش های درمان زخم اسکار سزارین را بررسی می کنیم.

درمان دارویی و هورمونی

در موارد خفیف که نیچ سزارین علائم شدیدی ایجاد نکرده است ممکن است پزشک ابتدا از دارو های هورمونی برای کنترل خونریزی و کاهش التهاب استفاده کند. داروهای ضد بارداری حاوی استروژن و پروژسترون یا پروژسترون به تنهایی می توانند به تنظیم چرخه قاعدگی کمک کرده و میزان لکه بینی را کاهش دهند. همچنین استفاده از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن ممکن است در کاهش درد لگنی مؤثر باشند. این روش ها معمولاً برای بیمارانی که قصد بارداری ندارند و علائم آنها شدید نیست توصیه می شوند.

فیزیوتراپی و تکنیک های بهبود زخم

برخی روش های فیزیوتراپی می توانند به بهبود زخم و جلوگیری از چسبندگی های داخل رحمی کمک کنند. تکنیک هایی مانند ماساژ تخصصی شکم استفاده از درمان های گرمایی و تمرینات مخصوص تقویت عضلات لگن ممکن است در بهبود عملکرد رحم و کاهش درد لگنی مؤثر باشند. این روش ها معمولاً در کنار سایر درمان ها استفاده می شوند و به تنهایی نمی توانند نیچ سزارین را برطرف کنند.

هیستروسکوپی درمانی

یکی از روش های مؤثر برای درمان زخم اسکار سزارین هیستروسکوپی درمانی است. در این روش یک دستگاه مجهز به دوربین از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم شده و پزشک می تواند به صورت مستقیم زخم را مشاهده و درمان کند.

اگر نیچ باعث تجمع خون و ایجاد علائم شدید شده باشد پزشک می تواند از ابزارهای مخصوص برای برش و حذف بافت های غیر طبیعی استفاده کند. این روش کم تهاجمی است و معمولاً نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. همچنین بیمار پس از انجام هیستروسکوپی دوره بهبودی کوتاه تری را تجربه خواهد کرد.

لاپاراسکوپی برای ترمیم زخم سزارین

در مواردی که نیچ سزارین باعث ایجاد مشکلات جدی تری شده باشد ممکن است پزشک جراحی لاپاراسکوپی را توصیه کند. در این روش چند برش کوچک روی شکم ایجاد شده و یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) وارد حفره شکمی می شود تا پزشک بتواند دیواره رحم را مشاهده و زخم را ترمیم کند.

لاپاراسکوپی روشی دقیق تر و کم تهاجمی تر نسبت به جراحی های باز است و می تواند به بازسازی بافت رحم و جلوگیری از عوارض بعدی کمک کند. این روش معمولاً برای بیمارانی که قصد بارداری مجدد دارند مناسب تر است زیرا به حفظ ساختار طبیعی رحم کمک می کند.

جراحی باز (لاپاراتومی) در موارد شدید

در موارد نادر که نیچ سزارین بسیار عمیق باشد و باعث نازک شدن شدید دیواره رحم یا خطر پارگی در بارداری آینده شود پزشک ممکن است جراحی باز (لاپاراتومی) را پیشنهاد دهد. در این روش جراح با ایجاد یک برش بزرگ در شکم به رحم دسترسی پیدا کرده و زخم اسکار را اصلاح می کند. این روش معمولاً زمانی انجام می شود که سایر درمان ها مؤثر نبوده و بیمار قصد بارداری در آینده را دارد. دوران نقاهت جراحی باز طولانی تر از لاپاراسکوپی است اما در برخی موارد تنها راه ایمن برای جلوگیری از مشکلات جدی تر محسوب می شود.

لیزر درمانی و روش های نوین ترمیم زخم

برخی مطالعات نشان داده اند که لیزر درمانی می تواند به بهبود نیچ سزارین کمک کند. لیزر به کاهش التهاب، بهبود خون رسانی و تحریک تولید کلاژن در محل زخم کمک کرده و باعث تقویت بافت های آسیب دیده رحم می شود. این روش در حال حاضر به عنوان یک درمان مکمل در برخی کلینیک های تخصصی مورد استفاده قرار می گیرد اما هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری برای تأیید اثربخشی آن وجود دارد.

تقویت رحم و پیشگیری از نیچ سزارین در بارداری های آینده

زنانی که قصد بارداری مجدد دارند و دچار نیچ سزارین هستند باید تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرند تا خطرات احتمالی کاهش یابد. مصرف مکمل هایی مانند ویتامین C، ویتامین E و روی ممکن است به بهبود زخم ها کمک کند.

همچنین برخی تمرینات ورزشی که باعث تقویت عضلات شکم و لگن می شوند می توانند از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کنند. در برخی موارد پزشک ممکن است توصیه کند که بیمار بین زایمان ها فاصله بیشتری قرار دهد تا رحم فرصت کافی برای بهبودی داشته باشد.